Główny źródłem dzisiejszego wpisu jest książka “Cudowne i pożyteczne” Bruno Bettelheim. Już na samym początku czytania literatury uległam szokowi poznawczemu, gdyż autor uważa, że struktura osobowości Zygmunata Freud’a została źle przetłumaczona na język martwy grecki z języka niemieckiego. Dodatkowo skupię się na analizie transakcyjnej i trzem tożsamościom ja: Ja Rodzic, Ja Dorosły, Ja Dziecko .

BŁĘDNY PRZEKŁAD FREUDA wg BRUNO BETTELHEIM

Struktura osobowości Zygmunta Freuda została umartwiona i może być interpretowana, na różnych poziomach w następujący sposób:

• Id, ego, superego,
• Das Es, das Ich, das Uber Ich,
• Ono, jaźń, nadjaźń,
• To, ja, nad-ja,
• To we mnie, ja we mnie, nad-ja we mnie
• Dziecko, dorosły, rodzic

„Ja” i jego trzy formy – analiza transakcyjna

Analiza transakcyjna stanowi część ruchu humanistycznego w psychologii. Została stworzona w latach 1910-1970 przez psychiatrę Erica Berne. Poprzez jego teorię różnych form „ja” możemy lepiej zrozumieć relacje społeczne oraz konflikty jakie z nich wynikają.

Ja – Rodzic

To stan, w którym ktoś działa, myśli oraz mówi według wzoru wyuczonego od rodziców lub innych autorytetów z dzieciństwa. Jak byliśmy traktowani, tak nasz wewnętrzny rodzic może być krytyczny, elastyczny, surowy, autorytarny, gniewny, oceniający… A jeśli posiadaliśmy wspaniałych rodziców, kiedy wchodzimy w stan „Ja-Rodzic„, będziemy zachowywać się w sposób życzliwy, pomocny i pozytywny. automatyczne reakcje.

Ja – Dorosły

To najbardziej racjonalna oraz realistyczna forma. Stan, gdzie informacje są analizowane i układane oraz podejmowane są najbardziej właściwe decyzje, na które nie mają wpływu emocje.

Skupia się ona na tym co „powinno być zrobione”, a nie na tym co „masz ochotę robić”. konflikty są łagodzone, charakteryzuje się spokojem i spełnieniem. rozumuje w realistyczny sposób.

Osoba, która działa z pozycji „Ja-Dorosłego” wydaje się być szczera, ludzka, pełna szacunku, elastyczna, empatyczna oraz zdecydowana. To najbardziej efektywny oraz racjonalny stan, ponieważ oparty jest na logicznych reakcjach

Ja – Dziecko

To część naszego „ja” najbardziej zdominowana przez pragnienia, impulsy, marzenia, kreatywność oraz entuzjazm. To stan, który kierowany jest spontanicznością oraz naturalnymi impulsami. Samo dziecko, jeśli jest skrzywdzone, posiada swoją niepewną, wstydliwą, lękliwą, okrutną oraz samolubną stronę.

Zwykle wszyscy musimy przejść przez wszystkie stany naszego ego oraz zmieniamy się w zależności od tego jak się czujemy, jak jesteśmy traktowani oraz jakie są sytuacje i okoliczności,  w jakich się znajdujemy. MOŻESZ PRZEJŚĆ Z JEDNEJ FORMY DO DRUGIEJ W PRZECIĄGU KILKU SEKUND. Są to automatyczne reakcje.

JA DZIECKO CZYLI MOJE EMOCJE

• Dba o to, abyśmy się cieszyli.
• Dba o to, żebyśmy byli blisko naszych potrzeb.
• Dba o nasze smutki.
• Dziecko jest spontaniczne.
• Wyraża swoje emocje.
• Jest nieodpowiedzialne.
• Chce a nie powinno.
• Nie chcemy wyrażać swoich potrzeb.

 CARL GUSTAV JUNG

• Twórca psychologii analitycznej, który magię i mit traktował jako uniwersalny składnik wszystkich kultur.
•  Doświadczenia całego gatunku ludzkiego nazywał nieświadomością zbiorową, a jej składniki zwał archetypami czyli pierwotnymi ideami danych rzeczy, związanymi z uniwersalnymi tematami, z których jednym z ważniejszych jest płeć.
•  Archetypy związane z kobiecością i męskością to anima i animus. Anima jest kobiecą stroną psychiki męskiej, a animus to męska strona kobiety (Drat-Ruszczak, 2004). 
•  Każdy mężczyzna ma w sobie pierwiastek kobiecości, a kobiety mają też cząstkę męskości. Odrzucenie przez mężczyznę swej kobiecej części wiąże się z przesadnym akcentowaniem jego siły i męskości.

Fizjologiczny rozwój psychoseksualny dzieci i młodzieży

Opracowanie: Marta Nowak , Agnieszka Gawęda , Małgorzata Janas-Kozik, Oddział Psychiatrii i Psychoterapii Wieku Rozwojowego Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II, Katedra i Klinika Psychiatrii i Psychoterapii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Stadium oralne trwa do około 18. miesiąca życia — w tym najwcześniejszym etapie potrzeby dziecka, jego ekspresja i sposoby jej wyrażania są pierwotnie skupione na ustach, wargach, języku i innych organach związanych z ustami. Oralne doznania zawierają takie uczucia, jak głód, pragnienie, dotykowe doznania związane z kontaktem z piersią matki lub jej substytutem oraz wrażenia związane z przełykaniem i nasyceniem.

Stadium analne występuje między 1. a 3. rokiem życia w momencie osiągania panowania nad zwieraczami, w szczególności odbytu, co wpływa na możliwość kontrolowania i zatrzymywania stolca. Stadium to wyróżnia intensyfikacja agresywnych popędów zmieszanych z libidinalnymi składnikami, co przyjmuje postać sadystycznych impulsów. Dziecko oscyluje wokół dwóch skrajności: dawanie–zatrzymywanie i przyznaje wartość wydalanym ekskrementom — jako częściom swojego ciała. Trening czystości staje się faktem społecznym

Stadium uretralne obejmuje fazę przejściową pomiędzy stadium analnym a fallicznym. Istotne staje się nabywanie kontroli nad oddawaniem moczu. Zaczyna się wówczas kształtować poczucie tożsamości seksualnej wynikające z naśladowania sposobu oddawania moczu przez rodzica tej samej płci.

Stadium falliczne to okres pomiędzy 3. a 5. rokiem życia. Na tym etapie wzrasta zainteresowanie dziecka tematem seksualności. Kolejną sferą erogenną, która zaczyna dominować stają się zewnętrzne narządy płciowe — penis i łechtaczka oraz doznania płynące z ich stymulacji. Penis staje się organem budzącym zainteresowanie dzieci obojga płci. Brak penisa jest postrzegany jako pewien niedostatek (kastracja). U dzieci pojawiają się nieświadome fantazje na temat kontaktów seksualnych z rodzicem przeciwnej płci.

Stadium latencji pojawia się około 5.–6. roku życia, trwa do około 11.–13. roku życia i jest okresem względnego uspokojenia lub braku aktywności seksualnej w wyniku powstania pod koniec fazy edypalnej superego i dojrzewania funkcji ego. W tym okresie pojawiają się homoseksualne związki pomiędzy chłopcami i dziewczętami oraz sublimacja libidinalnych i agresywnych energii na uczenie się, zabawę, socjalizację. Najważniejszym celem tego okresu jest dalsza integracja edypalnych identyfikacji i konsolid

Stadium genitalne obejmuje okres 11.–13. roku życia do młodej dorosłości. Fizjologiczne dojrzewanie narządów płciowych i związanego z nim systemu hormonalnego prowadzi do intensyfikacji popędów, głównie libidinalnych. Zjawisko to powoduje regresję organizacji osobowości, co zdradza konflikty z poprzednich stadiów i daje możliwość ich rozwiązania w celu osiągnięcia dojrzałości seksualnej oraz dorosłej tożsamości.

CZYM JEST BAŚŃ?

• Ukazuje pewien problem egzystencjalny w sposób prosty i zwarty,
• Dziecko chwyta problem,
• Upraszcza sytuacje,
• Wyraziste postacie,
• Określony typ bohatera,
• Poważnie odpowiada na egzystencjalne lęki i dylematy dziecku,
• Lęk przed odłączeniem,
• Rezygnacja z dziecięcej potrzeby zależności,
• Osamotniony bohater,
• Objaśnia psychikę i wspiera rozwój dziecięcej osobowości,
• Wielopoziomowy sens.

DWOISTOŚĆ IDENTYFIKACJI DZIECKA czyli SENS MORALNY BAŚNI

• Dobro i zło,
• Piękno i brzydota,
• Potęga i słabość,
• Klęska i zwycięstwo,
• Zbrodnia i cnota,
• Praca i lenistwo.

UMYSŁ DZIECKA

• Biegunowość,
• Nic po środku nie istnieje,
• Chwyta różnicę,
• Odpowiada na pytanie kim chce być,
• Do kogo z baśni chcę się upodobnić,
• Popędy pierwotne,
• Gwałtowne uczucia
• Strach przed własnym ciałem
• Cele krótkoterminowe maximum tydzień

PROBLEM DORASTANIA

• Faza rozwoju (Królewna Śnieżka)
• Najdotkliwsze problemy (Kopciuszek)
• Kurczowe trzymanie się rodziców (Jaś i Małgosia)
• Przekraczanie oralności pierwotnej – oralny czyli związany ze sferą ust – jedzenie, ssanie, poznanie poprzez posmakowanie, wypluwanie (Jaś i Małgosia)
• Własne ciało dostarcza środków (Roszponka)

INTEGRACJA OSOBOWOŚCI

• Rozumienie siebie samych
• Zrozumienie świata

OPOWIEŚĆ O RYBAKU I DŻINIE X WIEK

• Rybak (dorosły, ojciec rodziny)
• Olbrzym zagraża zwykłemu śmiertelnikowi  (władza dorosłych nad dziećmi)
• Przechytrzenie dżina (unikniecie gniewu dorosłych i przewaga, bystrość umysłu)
• 4 próby – 4 fazy wzrastania gniewu (dojrzałość dorosły -racjonalny  – niedojrzałość dziecka-emocjonalny)
• Cztery próby rybaka wyłowienia w sieci (zawód, nie ma sukcesu od razu) takie życie
• 1800 lat uwiezienia (Porzucone dziecko wdzięczność-gniew-odwet) przemiana zrozumienie gniewu i swoich emocji u małego dziecka
• Bottled-up feelings (uczucia zamknięte w butelce)

KOPCIUSZEK CHINY IX w. p.n.e.

• Rywalizacja między rodzeństwem – cierpienie, rozpacz dziecka
•  Zdobywanie miłości i uznania rodziców
•  Emocjonalna wartość „prawdy” – najgłębsze uczucia
•  Niedoskonałość dziecka związana z wiekiem
•  Faza narcyzmu pierwotnego – dziecko czuje się ośrodkiem wszechświata, przekonanie o własnej wyższości nad matką i siostrami
•  Krytyka rodziców odbierana jako poważna wada dziecka

CZERWONY KAPTUREK PERRAULT 1697

• Dziecięcia rozterka – żyć wg zasady przyjemności, czy wg zasady rzeczywistości (kwiaty przy drodze)
• Problem okresu dojrzewania – brak emocjonalnej gotowości (cnota wystawiona na pokusę)
•  Wilk to konflikty edypalne – wszechpotężna postać męska (uwodziciel – opór, zwierzęce tendencje w każdej z nas)
• Sprzeczności natury męskiej – tendencje egoistyczne, aspołeczne, gwałtowne i potencjalnie destrukcyjne, właściwe id (temu w nim – wilk), nieegoistyczne i opiekuńcze skłonności ego (jego ja w nim myśliwy)

JAŚ I MAŁGOSIA PERRAULT 1697

• Domek z piernika – pierwotne satysfakcje (głód) czyli zachłanność oralna
•  Dom rodzinny – zaspokaja oczekiwania dzieci i sprawia zawody
•  Matka – Istota wszechobdarzająca – zaspakaja potrzeby
•  Czarownica – niszczycielska strona oralności – niepohamowany popęd
•  Dzieci – zyskują kontrolę nad swoimi potrzebami
•  Rodzeństwo – rozłąka nad rzeką symbolika indywidualności

PIĘKNA I BESTIA PERRAULT 1697

• Przeniesienie miłości edypalnej z ojca na mężczyzne
•  Zamek – symbol nieograniczonej ważność i moc (fantazjowanie narcystyczne)
• Konflikty edypalne – wszechpotężna postać męska (bestia, ojciec)
•  Bestia – dwojaka egzystencja (zwierzęca i duchowa)
•  Połączenie piękna z bestią – natura zwierzęca i wyższa w człowieku