W dzisiejszym wpisie chciałabym skupić się na roli lesbijek w życiu społecznym. Czy mogę postawić śmiałą tezę, że to właśnie im zawdzięczamy walkę o prawa dla osób LGBT+, pozytywne nastawienie do kobiet kochających kobiety, dialog osób LGBT+ z kościołem?Dla mnie to ważne kobiety, które wpłynęły na mój światopogląd. Czy tak samo było u Was?

Maria Konopnicka 

(pseudonim Jan Sawa) urodziła się 23 maja 1842 w Suwałkach, zmarła 8 października 1910 we Lwowie. Poetka i nowelistka okresu realizmu, krytyk literacki, publicystka i tłumaczka. Jeszcze za swego życia stała się autorytetem literackim. W swych pracach poruszała wtedy aktualne kwestie społeczne i wolnościowe. Były one pełne pochwały wolności i sprzeciwu wobec zła, jak wiersz “W piwnicznej Izbie”. W 1902 roku otrzymała z okazji 25-lecia pracy twórczej w darze od narodu dworek w Żarnowcu, gdzie zamieszkała wraz ze swoją partnerką Marią Dulębianką. Pogrzeb Marii Konopnickiej był wielką manifestacją patriotyczną, w wyniku którego jej partnerka stała się czołową polską emancypantką.

Gertruda Stein 

urodziła się 3 lutego 1874 w Allegheny, zmarła 27 lipca 1946 w Paryżu. Jako jedna z pierwszych kobiet w USA studiowała psychologię i medycynę. W 1903 roku przeprowadziła się na stałe do Paryża. Przy Rue de Fleurus, wraz ze swoją partnerką Alicją B. Toklas prowadziła słynny salon artystyczny. Wyjątkowy styl Stein odznacza się użyciem słów bardziej dla ich skojarzeń i dźwięku, niż dla dosłownego znaczenia, skomplikowanym systemem powtórzeń i przekształceń jednego tematu wyrazowego, odejściem od klasycznego przestankowania i normalnej składni, ukazywaniem wrażeń i stanów umysłu bardziej, niż snuciem wątków. Zadebiutowała Three Lives (1909), historią o trzech robotnicach uznaną za arcydzieło.

Ruth C. Ellis

 urodziła się 23 lipca 1899 roku w Springfield, zmarła 5 października 2000 roku w Detroit. W 1937 roku stała się pierwszą kobietą-wydawcą. Wraz ze swoją partnerką zakłada “Nortwestern Detroit – Ellis and Franklin Printing”. Od 1946 roku, aż do 1971 ich dom był najbardziej znanym miejscem spotkań ludzi homoseskualnych pochodzenia afromarekańskiego.

Jackie Forster 

(oryginalne nazwisko Jacqueline Moir Mackenzie) urodziła się 6 listopada 1926 w Londynie, zmarła 10 października 1998 w Londynie. Wczesne lata spędziła w brytyjskiej kolonii w Indiach, gdzie służył jej ojciec. W latach 1950-60 pracowała jako prezenterka telewizyjna. W 1969 roku w londyńskim Hyde Park wygłaszała serię przemówień w obronie lesbijek. Współpracowała z Lesbian Archves, Minorities Research Group, Arena 3. Współzałożyła Sappho, organizowała spotkania w klubie w Chepstow. Walczyła o prawa dla lesbijek matek. W 1981 została dyrektorką londyńskiego Centrum Kobiet. Do końca życia była ze swą długoletnią partnerką Lace.

Tiny Davis

 urodziła się 5 sierpnia 1907w Memphis, zmarła 30 stycznia 1994, Chicago. Wspaniała trębaczka jazzowa. Legendarna bohaterka jednego z najpiękniejszych i najbardziej trwałych (40 lat) lesbijskich romansów wszechczasów z perkusistką jazzową Ruby Lucas. W latach 50. utworzyła grupę Hell Divers, miała swój niepowtarzalny styl. Dokumentalny film nakręcony w 1988 roku przez Gretę Schiller i Andreę Weiss “Tiny & Ruby – Hell Divin Women” został wybrany najlepszym dokumentem na San Francisco Gay and Lesbian Film Festival.

Radclyffe Hall

urodziła się 12 sierpnia 1880 w Bournemouth, zmarła 7 października 1943 w Londynie. W 1928 roku napisała kontrowersyjną powieść “Źródło samotności”, gdzie odkrywa swoją prawdziwą naturę, przeczytawszy monumentalne dzieło Richarda von Kraffa-Ebinga “Psychopatha Sexualis”. Książka sprzedana za jej życia w przeszło milionie egzemplarzy, przetłumaczoną na 11 języków. Zakazana w Wielkiej Brytanii. Przyczyniła się do kultywacji stereotypu męskiej lesbijki, ale też rozgłos powieści spowodował widoczność lesbijek w życiu publicznym Wielkiej Brytanii. Hall wyrażała nadzieję, że jej książka umożliwi młodym kobietom zracjonalizowanie swoich homoseksualnych dążeń. Na zdjęciu powyżej Radclyffe stoi z prawej strony oraz jej ukochana Una Troubridge.

Martina Navratilova

  urodziła się 18 października 1956 w Pradze. Czeska i amerykańska tenisistka, jedna z najwybitniejszych przedstawicielek tej dyscypliny: wielokrotna mistrzyni turniejów wielkoszlemowych we wszystkich konkurencjach, zdobywczyni Klasycznego Wielkiego Szlema w deblu, Niekalendarzowego i Karierowego Wielkiego Szlema, Pucharu Federacji zarówno dla Stanów Zjednoczonych, jak i ojczystej Czechosłowacji. Uczestniczka rozgrywek o Puchar Wightman oraz letnich igrzysk olimpijskich w Atenach. Jedna z pięciu kobiet w historii, które liderowały jednocześnie singlowej i deblowej klasyfikacji WTA. Tenisistka leworęczna. Coming out zrobiła w 1981 roku. 61 letnia dziś mistrzyni wciąż pracuje jako trenerka (m.in. Agnieszki Radwańskiej kilka lat temu) i jest szczęśliwie żonata z Julią Lemingovą, ostatnią Miss ZSRR (na zdjęciu powyżej po lewej stronie)

Ellen Lee DeGeneres 

urodziła się 26 stycznia 1958 w Metairie. Amerykańska scenarzystka i aktorka, zdobywczyni nagrody Emmy. W 1981 roku rozpoczęła karierę komediową od występów w małych klubach i kawiarniach. Od 1994 roku grała w serialu  opowiadającym o prowadzącej księgarnię Ellen Morgan. Serial skupił na sobie największą uwagę, kiedy w lutym 1997 roku DeGeneres ogłosiła publicznie w programie The Oprah Winfrey Show, że jest homoseksualna. Podobnie zrobiła grana przez nią Ellen Morgan: wyszła z ukrycia w kwietniu tego samego roku, wyznając orientację seksualną swojej terapeutce, którą grała właśnie Oprah Winfrey. Odcinek z coming out zatytułowany jest „The Puppy Episode” i był jednym z odcinków o najwyższej oglądalności. Później serial zaczął poważnie tracić na popularności i został zdjęty z anteny, co osłabiło morale Ellen. Wróciła do solowych występów komediowych, a później została prezenterką talk-show “The Ellen DeGeneres Show”, który prowadzi do dzisiaj. 4 listopada 2001 Ellen poprowadziła telewizyjną ceremonię rozdania nagród Emmy. Ceremonia była dwukrotnie odwoływana, ponieważ obawiano się, że nietaktem byłoby organizowanie jej po wydarzeniach 11 września. Ostatecznie nadano jej poważniejszy ton. DeGeneres kilkakrotnie otrzymała owacje na stojąco, między innymi za stwierdzenie: “Mówi nam się, żebyśmy żyli tak jak dotychczas, bo inaczej pokażemy terrorystom, że wygrali. Rzeczywiście, czy coś może zdenerwować talibów bardziej niż lesbijka w garniturze, przemawiająca do widowni pełnej Żydów?”.Od 2004 roku Ellen jest w związku z aktorką Portią de Rossi, znaną m.in. z serialu Ally McBeal. Ellen i Portia pobrały się w sobotę 16 sierpnia 2008 w ogrodzie wspólnego domu w Beverly Hills. 

Jeanette Winterson

urodziła się 27 sierpnia 1959 r. w Manchesterze. Brytyjska pisarka młodego pokolenia. Zaadoptowana i wychowana w ewangelicznej atmosferze, co miało ogromny wpływ na jej literacką twórczość. Zaczęła głosić kazania w wieku 8 lat. Planowała karierę misjonarską, którą pokrzyżowała jej tożsamość psychoseksualna i nietolerancja rodziny. W 1981 roku przeprowadziła się do Londynu. Jej najsłynniejsze powieści to: “Nie tylko pomarańcze” (w 1985 roku uhonorowana Nagrodą Whitbreada za najlepszy debiut powieściowy), “Płeć wiśni” (W 1989 otrzymała nagrodę E. M. Forstera), “Namiętność”.

Yga Kostrzewa

właściwie Inga Krystyna Kostrzewa urodziła się 12 września 1973 – polska działaczka społeczna, związana z ruchami obrony praw osób ze środowisk LGBT. Absolwentka gender studies w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1998 działaczka Stowarzyszenia Lambda Warszawa; pełniła w nim funkcję przewodniczącej (2005–2007) i rzeczniczki prasowej (od 2002). Przy pomocy UNDP (Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju) współorganizowała program „Propagowanie bezpieczniejszych zachowań seksualnych wśród lesbijek i gejów”. Jest też członkinią Porozumienia Kobiet 8 Marca. Uczestniczyła w kampanii informacyjnej „Niech nas zobaczą”. Współorganizatorka wszystkich warszawskich Parad Równości oraz marcowych kobiecych manif. Autorka publikacji prasowych, wykładów i konferencji naukowych na temat środowiska LGBT. Zabierała głos w debatach publicznych na tematy środowisk lesbijsko-gejowskich. Przedstawiła Ministerstwu Edukacji Narodowej i Sportu raport Lambdy o mniejszościach seksualnych w podręcznikach do wychowania o życiu w rodzinie. Jest też inicjatorką ruchu społecznego „Nasza Sprawa”. Pomysłodawczyni akcji „Odkrywamy się”, we współpracy z „Gazetą Wyborczą”[1]. Człowiek Dużego Formatu Gazety Wyborczej 2006. Publicznego coming outu dokonała w 1998 roku na łamach czasopisma „SHE”. Cztery lata później wraz ze swoją partnerką (Anną Zawadzką) wystąpiła na okładce „Newsweeka” (nr 8/2002 z 24.02.2002).

Marzena Chińcz

to działaczka społeczna, publicystka. Redaktorka naczelna i wydawczyni magazynu Femka. Prezeska Fundacji Lorga, członkini Rady Programowej Kongresu Kobiet. Autorka “Lesbijki w życiu społeczno-politycznym”. Publikacja, która powstała na bazie konferencji i warsztatów organizowanych przez wortal Lesbijka.org. Jej celem jest zachęcenie wszystkich kobiet do aktywnego udziału w tworzeniu rzeczywistości, w której będą się czuły szczęśliwe i spełnione niezależnie od poglądów politycznych i celów, jakie sobie w życiu stawiają.To pierwsza tego typu pozycja poruszająca problematykę zaistnienia w przestrzeni publicznej kobiet-lesbijek.

Iwona Gałązka 

urodzona 27 stycznia 1988 r. Psycholożka, aktywistka, edukatorka antydyskryminacyjna i antyprzemocowa. Od 10 lat zaangażowana w inicjatywy na rzecz kobiet i dziewczyn oraz osób LGBTQIA. Szczególnie zainteresowana tematyką stereotypów związanych z płcią oraz akceptacją i ciałopozytywnością. Koordynowała różne społeczne projekty, m.in. “(Nie)typowe kobiety przeciw mowie nienawiści”, Kampania 16 dni Przeciwko Przemocy ze Względu na Płeć, Żywa Biblioteka. Prelegentka i gościni dyskusji na temat dyskryminacji kobiet i przeciwdziałania przemocy wśród młodzieży. Jedna z inicjatorek powstania grupy Tęczowe Opole, która w tym roku organizuje pierwszy Marsz Równości w Opolu. Koordynatorka grupy OSK Opole, organizatorka protestów w obronie praw kobiet oraz manifestacji “Opole bez uprzedzeń”. Prowadziła dyskusje o równości i tolerancji w ramach projektu edukacyjnego kina Helios “Kino na temat”. Prowadziła warsztaty antydyskryminacyjne w ramach programu readaptacji społecznej skazanych z zakresu przeciwdziałania pro-kryminalnym postawom w Areszcie Śledczym w Opolu. Współpracowała z takimi organizacjami jak Amnesty International, HIA Polska, Autonomia, Fundacja Laboratorium Zmiany, Manufaktura Inicjatyw Różnorodnych.

dr Anna Strzałkowska

 urodziła się 16 kwietnia 1977 roku w Gdańsku. Z zawodu jest psycholożką i socjolożką, z zamiłowania trenerką i konsultantką w zakresie psychologii organizacji i zarządzania. Akredytowany coach ICC grupowy i  indywidualny. Jest nauczycielką akademicką na Uniwersytecie Gdańskim. Rozwija wspólnie z innymi coachami kierunek Akademia Coachingu w Wyższej Szkole Bankowej w Gdańsku, z którym jestem związana od samego początku. Jest autorką licznych raportów i ekspertyz z zakresu problemów społecznych, m.in. wykluczenia i inkluzji społecznej. Od 2005 roku aktywnie działa na rzecz praw człowieka. Również dzięki Ani we wrześniu 2016 na ulicach ponad 10 miast w całej Polsce można było oglądać setki billbordów i plakatów nowej, pionierskiej kampanii “Przekażmy sobie znak pokoju”. Ania jest przewodniczącą rady ds. równego traktowania i główną ekspertką w modelu na rzecz równego traktowania w Gdańsku. Wzięła ślub w 2011 roku Liverpoolu z Martą Abramowicz i mają synka Mateusza. Razem są bardzo zaangażowane w Festiwal Tęczowych Rodzin.

dr Marta Abramowicz 

urodziła się 21 listopada – psycholożka, ekspertka od zagadnień związanych z przeciwdziałaniem dyskryminacji, autorka dwóch największych przeprowadzonych dotychczas w Polsce badań nad sytuacją społeczną osób LGBT. Jest absolwentką psychologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz MISHu – Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim. Przez wiele lat pracowała jako dziennikarka. Przez blisko 10 lat, od 2001 kierowała (jako wiceprezes, a później jako prezes) ogólnopolską organizacją pozarządową Kampania Przeciw Homofobii, gdzie zarządzała kilkudziesięcioma projektami antydyskryminacyjnymi – była koordynatorką kampanii społecznej: „Niech nas zobaczą”, redaktor naczelną Portalu MultiKulti, a także wielu innych projektów edukacyjnych realizowanych przez Kampanię Przeciw Homofobii. Pod jej nadzorem powstał raport dotyczący sytuacji osób biseksualnych i homoseksualnych w Polsce. Jako ekspertka występowała na wielu konferencjach, m.in. na zaproszenie Pełnomocniczki ds. Równego Traktowania, Rzecznika Praw Obywatelskich, ODIHRu czy Rady Europy. Jest również autorką programów szkoleniowych, badań i ekspertyz z zakresu edukacji antydyskryminacyjnej, zarządzania wiekiem i równości płci (m.in. dla Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej, Caritas Polska, Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu). Obecnie współpracuje z Instytutem Psychologii Polskiej Akademii Nauk w projekcie „Rodziny z wyboru” i Pracownią Realizacji Badań Socjologicznych Uniwersytetu Gdańskiego, gdzie współprowadzi badania dotyczące wykluczenia społecznego. Jej książka “Zakonnice odchodzą po cichu” sprzedała się w ponad 50 tysiącach egzemplarzy.

W tym miejscu zamykam listę. Waszym zdaniem kto jeszcze powinien znaleźć się na liście lesbijek, które miały lub mają wpływ na nasze życie polityczno-społeczne?

Źródło:

1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Konopnicka2. Dwumiesięcznik Replika nr 71, artykuł “Les rakiety”3. https://pl.wikipedia.org/wiki/Martina_Navr%C3%A1tilov%C3%A14. https://pl.wikipedia.org/wiki/Ellen_DeGeneres5. https://pl.wikipedia.org/wiki/Gertrude_Stein6. https://pl.wikipedia.org/wiki/Yga_Kostrzewa7. http://lubimyczytac.pl/ksiazka/140185/lesbijki-w-zyciu-spoleczno-politycznym8. https://pl.wikipedia.org/wiki/Marta_Abramowicz9. http://poznajcoaching.pl/index.php/wspolpraca/trenerzy/dr-anna-strzalkowska/10. R. Aldrich “Geje i lesbijki. Życie i kultura11. M. Chińcz “Lesbijki w życiu społeczno-politycznym”