Dlaczego dziesięcioletnie dziecko w Gdańsku podejmuje tak drastyczny krok i odbiera sobie życie? Skąd w dziecku determinacja do tego, aby się zabić? Dlaczego słyszymy w mediach o wzrastającej liczbie prób samobójczych? Do badań fundacji diversityPL na temat kryzysu suicydalnego, przygotowywałam się od marca 2022 roku. Na początku odbyłam rozmowy z zespołem badawczym tj.: doktorantką Weroniką Kamińską, asp. sztab. Eweliną Szulczak i dr Kosmą Kołodziejem. Stworzyliśmy anonimową ankietę o kryzysie suicydalnym osób uczniowskich, którą następnie wysłałam do analizy do około 40 suicydologów, socjologów, psychiatrów, psychologów i pedagogów. Zależało mi na rzetelnym badaniu. W Gdańsku we wrześniu 2022 roku wraz z asp. sztab. Eweliną Szulczak przeprowadziłyśsmy pilotaż badania na 171 osobach uczniowskich. Jak się okazało w lutym 2023 roku wyniki gdańskie i ogólnopolskie pokrywają się. Od października 2022 roku informowałam zastępczynię prezydenta Gdańska Monikę Chabior oraz przedstawiciela Wydziału Rozwoju Społecznego w Urzędzie Miasta Gdańska Michała Migułę o alarmujących wynikach (21% osób uczniowskich deklarowało, że jest po przynajmniej jednej próbie samobójczej, zaś 52% uczniów ma myśli samobójcze). Sposób potraktowania mnie i mojego zespołu przez gdańskich urzędników jest dla mnie osobiście bardzo przykrym doświadczeniem. Sprawa została zamieciona pod dywan, mimo, że w Gdańsku w 2022 roku było aż 99 prób samobójczych nieletnich i 4 zgony w wyniku samobójstwa. Urząd Miasta Gdańska musi dbać o swój PR, a niewypowiedziane problemy nie istnieją.

Poniżej umieszczam link do platformy wsparcia w kryzysie psychicznym dzieci i młodzieży województwa pomorskiego. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego uruchomił ją za 5 mln zł i postanowił jednocześnie zlikwidować 24-łóżkowy stacjonarny oddział psychiatryczny dla młodzieży w Szpitalu Wojewódzkim na Srebrzysku w Gdańsku. W zamian zostanie otwarty oddział dzienny. Znikną 24 miejsca stacjonarne (opieka 24h) i powstanie 45 miejsc dziennych (opieka 8h). Otrzymałam informację, że w lipcu skończy się duża inwestycja w szpitalu psychiatrycznym w Starogardzie Gdańskim, dotycząca oddziału dla dzieci i młodzieży (gruntowna modernizacja, nowe wyposażenie, wysoki standard, etc.). Będzie poszerzona liczba osób hospitalizowanych o ok. 14 (z dotychczasowych 16 na ok. 30). W Gdańsku na Srebrzysku aktualnie jest 46 łóżek. Wg władz wojewódzkich potrzeba jest pilnie oddziału dziennego (powstanie w ramach reformy psychiatrii dzieci i młodzieży). Reorganizacja świadczeń w województwie pomorskim w Gdańsku i w Starogardzie Gd. polegać będzie na dołożeniu 14-16 łóżek dodatkowych w Starogardzie i jednocześnie likwidacji 24 łóżek w Gdańsku. Oddział dzienny jest formą pomocy zdeinstytucjonalizowanej, w istocie jest ona zbliżona do stacjonarnego pod kątem „interwencji” lekarskiej/terapeutycznej, etc., ale dziecko nie zostaje na noc w szpitalu, tylko wraca codziennie do swojego środowiska, które zostaje zaangażowane w proces zdrowienia pacjenta. Szpital na Srebrzysku wskazuje, że spośród dzieci i młodzieży leczonej na oddziale stacjonarnym co najmniej połowa mogłaby być leczona w oddziale dziennym, bo nie wymaga hospitalizacji/zamkniętego leczenia.

pomorskiedlaciebie.pl

Moje problemy nie są błahe

Pytałam bohaterów i bohaterki o to co jest powodem myśli i prób samobójczych wśród osób nieletnich. Jak wygląda prewencja suicydalna w Polsce? Do kogo zwraca się młoda osoba kiedy ma problem? Czy młodzi ludzie są uzależnieni od mediów społecznościowych? Co sprawia, że młodzi czują się samotni? Jakich zasobów młodzi ludzie potrzebują od dorosłych? Jak zabezpieczyć i pomóc młodym osobom w wyjściu z kryzysu? W reportażu wystąpili_ły: Krystian Wołoszyn, Grzegorz Napieralski, Magdalena Czarzyńska – Jachim, Natalia Jackiewicz, Joanna Prokop, Seweryn Przybylski, Daniela Walkowska, Wiktoria Kwiatkowska, Natalia Panchenko, Zofia Wróblewska, Jacek Pawłowski, Daria Szklarewicz, Oliwia Jarosz, Dominika Duda, Oliwia Brzezińska, Anna Pięta, Oskar Stabno, Dominik Kuc, Paulina Filipowicz, Eliza Bujalska. Film nagrywałam w Gdańsku w Kinie Kameralnym Cafe, Nowym Ratuszu w Gdańsku, Europejskim Centrum Solidarności, Stowarzyszeniu 180 Stopni oraz w Stowarzyszeniu Waga. W Sopocie nagrywałam na Molo oraz w Urzędzie Miasta Sopotu. W Warszawie nagrywałam w Sejmie i Senacie, w siedzibie CIC Warsaw oraz w Hotelu Orbis. W Kołobrzegu nagrania odbywały się w kawiarni So Coffee. Muzykę skomponował Szymon Burnos. Dźwięk skorygował Szymon Polański. Całą pracę nad filmem wykonałam z własnych środków (bez grantów i sponsorów).

Rówieśnicze sekrety

Bazując na własnym doświadczeniu jako trenerka równościowa i suicydolożka, podczas rozmów z Młodzieżową Radą Miasta Gdańska i Młodzieżową Radą Miasta Sopotu oraz podczas dziesiątek szkoleń z kadrą pedagogiczną, urzędnikami i policjantami, otrzymałam informację, że młodzież między sobą podejmuje tematy samookaleczeń. Brakowało mi konkretnych liczb, które pokazują, że młodzież powierza sekret o myślach i planach samobójczych swoim rówieśnikom. Wraz z zespołem badawczym fundacji diversityPL przeprowadziliśmy badania o kryzysie suicydalnym młodzieży w Polsce (tutaj raport w formacie PDF). We wrześniu 2022 roku w Gdańsku w 2 szkołach ponadpodstawowych oraz od października 2022 roku do stycznia 2023 roku na terenie 28 szkół podstawowych i ponadpodstawowych w czterech miastach w Polsce (na terenie województwa pomorskiego, mazowieckiego i łódzkiego) została rozpowszechniona anonimowa ankieta wśród osób uczniowskich. Otrzymaliśmy łącznie 1377 prawidłowo wypełnionych anonimowych ankiet. Na pytanie czy znasz gogo kto ma za sobą próbę samobójczą, aż 59,4% respondentów odpowiedziało, że tak, a 72,4% uczniów zna osobę, która miała myśli samobójcze (poniżej wykres 1). Na pytanie o  tożsamość osoby ze swojego otoczenia, która miała za sobą próbę samobójczą lub myśli samobójcze (poniżej wykres 2) aż 56,3% osób ankietowanych wskazało przyjaciela lub przyjaciółkę. Dokładnie te dwie dane pokazują Nam, że młodzi ludzie powierzają swoje sekrety o myślach i planach samobójczych swoim rówieśnikom, którzy absolutnie nie są gotowi na tę wiedzę.

Konflikt lojalności

Kiedy młody człowiek jest w konflikcie lojalności, bo jego przyjaciel lub przyjaciółka zwierza się im, że jest po próbie samobójczej, to często zachowują tę wiedzę tylko dla siebie. W momencie kiedy ta przyjaciółka popełnia samobójstwo, to młoda osoba jest w ogromnej traumie, ma wyrzuty sumienia,  że przegapiła znaki ostrzegawcze. Zjawisko kolejnego samobójstwa to nazywane jest samobójstwem zaraźliwym (tzw. suicide clusters). Samobójstwa te charakteryzuje to, że w określonym przedziale czasowym od samobójstwa ma miejsce kolejne samobójstwo_a lub określonym obszarze geograficznym od samobójstwa ma miejsce kolejne samobójstwo_a. Najbardziej dotknięta jest młodzież (zwykle w wieku od 13 do 24 lat). Suicide clusters odpowiadają za 100-200 zgonów rocznie i pociąga za sobą min. 3 ofiary. Wynika z braku odpowiedniej reakcji ze strony szkoły, rodziny, środowiska. W przypadku przemocy rówieśniczej może być to brak zaopiekowania się osobami z klasy samobójcy, jak również tymi, którzy np. prześladowali osobę uczniowską, która popełniła samobójstwo.

Powstają ciągle nowe grupy na social mediach, które inspirują do podejmowania zachowań suicydalnych (poniżej opisuje kilka aplikacji). Na lekcjach wychowawczych zamiast realnej rozmowy o potrzebach uczniów rozmawia się o wycieczkach, zaległościach i ocenach. Wartością nie jest sam człowiek, ale jego oceny za przedmioty, pomija się emocje i potrzeby ucznia. Według danych policji, która zbiera wywiady z osobami w kryzysie suicydalnym, powodem dużej ilości prób samobójczych nieletnich w Gdańsku była m.in. presja szkoły i rodziców na wyniki nauczania. Niestety zaobserwowałam to zjawisko w pierwszym dwóch tygodniach września 2022 roku kiedy w Gdańsku było aż 10 prób samobójczych nieletnich. Według rozmów z młodzieżą, nauczyciele przedmiotowi bagatelizują stany presuicydalne uczniów. Nie zdają sobie sprawy, że posiadając władzę nad uczniem w postaci jego oceniania, mogą narazić ucznia na śmierć samobójczą. Nauczyciele z odpowiednią wiedzą i kompetencją o charakterze profilaktycznym mają szansę zatrzymać u uczniów kryzys suicydalny. Obecny system nauczania w Polsce hoduje młodych samobójców. Z badań prof. Jacka Pyżalskiego wynika, że w wielu placówkach szkolnych nie ma relacji między osobami uczniowskimi, a osoby w klasie nie znają swoich imion. Na Kongresie Samorządów Uczniowskich, który odbył się 21 marca 2023 roku usłyszałam, że uczniowie nie wiedzą jak wygląda pedagog szkolny. Taka osoba mogłaby wyjść ze swojego gabinetu, aby pokazać uczniom, że jest gotowa nieść pomoc. Według relacji kilku uczniów z sopockich, gdyńskich i gdańskich szkół ponadpodstawowych do matury nie dopuszcza się uczniów, którzy mogą nie zdać, aby nie zaniżać wyników szkoły. Tak ważne są rankingi i kolejne słupki. Przykładem może być szkoła z zamkniętymi toaletami w trakcie lekcji, z korytarzem na przerwach z funkcjonalnością jak na spacerniaku w więzieniu, brak sklepu szkolnego i zakazie wychodzenia do sklepu obok szkoły, która jako profilaktykę samobójstw rozumie wyciągnięcie klamek z okien i zakaz wychodzenia do łazienki w czasie lekcji (co miało miejsce w IX LO w Gdańsku).

Nie ma w polskim systemie nauczania szkoleń z zakresu przeciwdziałania samobójstwom i przemocy rówieśniczej. Kadra pedagogiczna nie zna procedur prewencji i postwencji suicydalnej. Próby samobójcze i samobójstwa uczniów zamiata się pod dywan, bo są to tematy kontrowersyjne, a zarządzanie placówką podyktowane jest strachem i lękiem o własne stanowisko dyrektorskie. Wydział Rozwoju Społecznego w Urzędzie Miasta Gdańska niestety podejmuje współpracę tylko z pokornymi organizacjami, a nie takimi, które mają coś do powiedzenia, chcą wprowadzić realne zmiany, robią swoje własne badania i punktują Urząd Miasta Gdańska za brak reakcji na samobójstwa nieletnich. Co zrobiono w placówce, w której w krótkim czasie były 4 próby samobójcze, w tym niestety 2 zakończone zgonem? Poziom myśli samobójczych i prób samobójczych na przełomie kilku lat stale rośnie. Bagatelizowanie depresji, spychanie problemów młodych ludzi w kategorie błahe tylko pogłębia kryzys suicydalny. Póki nie pokażemy dorosłym, że nam pokolenie Z i Alfa umiera na naszych oczach, to życie będą tracić kolejne młode osoby.

116111 – telefon zaufania dla dzieci i młodzieży

Światy równoległe Pokolenia Alfa

Urodziłam się w roku 1982. Zaczęłam korzystać z internetu po ukończeniu pełnoletności. Założyłam konto na Facebook w roku 2008. Jako nastoletnia dziewczyna odkrywałam świat z książek, telewizji i radia. Nie otaczało mnie tyle bodźców jak to ma miejsce w 2023 roku. Jak funkcjonuje dzisiaj trzynastoletnia osobę z pokolenia alfa (urodzona po 2010 roku)? Osoby reprezentujące pokolenie Alpha nazywane także: Always on, Net Gen, Digital Natives, Google Kids. Są to osoby biegle posługujące się nowoczesną technologią, przez co spędzają dużo czasu przed ekranem, z deficytem skupienia uwagi, z mniejszą potrzebą interakcji społecznych.

Aby zrozumieć równoległe światy pokolenia alfa wymienię aplikację, z których korzystają na co dzień. Ja korzystam najczęściej aplikacji takich jak: z Messenger, WhatsApp, Facebook, Instagram, LinkedIn. Dla higieny pracy umysłowej wyłączyłam większość powiadomień na swoim telefonie. Wyobraźmy sobie młodą osobę, która próbuje z nami rozmawiać przy herbacie jednocześnie posiadając włączone wszystkie powiadomienia na telefonie i stara się zachować pozory bycia online w kilkunastu wirtualnych światach. Poniżej przedstawiam aplikację, z których najczęściej korzystają młode osoby:

Instagram – aplikacja powstała w 2010 roku. Konto można założyć od 13 roku życia. Obecnie Instagram posiada 2 miliardy użytkowników. Domyślnie wszystkie profile są prywatne dla dzieci. Instagram może usunąć konto jeśli jeśli zgłosisz konto dziecka, które nie ukończyło 13 lat lub ktoś podszywa się pod Twoje dziecko, które nie ma 13 lat. Docelowo Instagram został stworzony dla dorosłych. W serwisach społecznościowych możemy udostępnić swoje prywatne dane, które należy przecież chronić, aby nie upowszechniały ich osoby niepełnoletnie. Umieszczając zdjęcie na Instagramie, można dodać do niego lokalizację. Taka informacja może wydawać się niewinna, ale nigdy nie wiemy, co zrobią z nią inne osoby.

TikTok – mobilna aplikacja internetowa, której główna funkcja polega na możliwości publikowania krótkich materiałów wideo (maksymalnie do 3 minut), w założeniu formą zbliżonych do teledysków muzycznych. Istnieje od 2016 roku i posiada 1 miliard aktywnych użytkowników. Zagrożeniami wynikającymi z użytkowaniem tej aplikacji to dostęp do treści np. promujących zaburzenia odżywania. Algorytzmy prowadzą często do kont użytkowników przedstawiających treści suicydalne. TikTok to często też niebezpieczne wyzwania np. łykanie tabletek do prania, filmiki nawołujące do nienawiści czy w sposób bezpośredni pokazujące treści drastyczne (np. przemoc wobec zwierząt).

BeReal – jest to francuska aplikacja społecznościowa z 2020 roku, którą opracował Alexis Barreyat i Kevin Perreau. Jego główną funkcją jest codzienne powiadomienie, aby być sobą. Aplikacja zachęca, a może bardziej zmusza użytkowników do zrobienia zdjęcia dwoma aparatami w telefonie jednocześnie w losowo wybranym dwuminutowym oknie każdego dnia. Użytkownik otrzymuje powiadomienie o treści „it’s time to be real!”. Aplikacja miała zrewulocjonizować rynek social media jako apka bez filtrów. Po rozmowie z kilkoma użytkownikami okazało się, że największym zagrożeniem jest to, że osoby czując się niekomfortowo rezygnują z publikacji i już nie są real. Aplikacja działa w ten sposób, że od momentu powiadomienia „it’s time to be real!” do zrobienia sobie zdjęcia nie można korzystać z aplikacji. W zakładce My Friends pokazuje się informacja, aby odkryć zdjęcia wstaw swoje, zaś zakładka Discovery jest zamglona. Ten celowy zabieg miał zmotywować użytkowników do działania. Kolejny etap to możliwość oceniania zdjęcia za pomocą realmoji. Oznacza to, że można zareagować na zdjęcia znajomych lub na publicznej osi czasu. Realmoji polega na tym, że użytkownik musi zrobić selfie, które pokazuje emocję na dane zdjęcie. Aplikacje posiada około 70 milionów użytkowników.

Omegle – to wirtualny pokój rozmów. Aplikacja powstała w 2009 roku. Aplikacja zaprasza użytkowników do niemoderowanych czatów z dowolnego miejsca na świecie. Największe zagrożenie jest takie, że dzieci i młodzież mogą natknąć się na użytkowników pokazujących pornografię i przemoc seksualną. Reporterzy śledczy BBC w ciągu 10 godzin, które monitorowali na Omegle, zostali sparowani z dziesiątkami osób poniżej 18 roku życia, a niektórzy wyglądali na zaledwie 7-8 lat. Według regulaminu Omegle użytkownicy powinni mieć ukończone 18 lat, ale nie ma procesu weryfikacji wieku. W ciągu 2 godzin reporterzy przypadkowo połączyli się z 12 masturbującymi się mężczyznami, 8 nagimi mężczyznami i 7 reklamami pornograficznymi. Aplikacji używa 94 miliony użytkowników.

Snapchat – powstał we wrześniu 2011 roku. Minimalny wiek korzystania ze Snapchata to 13 lat. To aplikacja pozwalająca na wysyłanie zdjęć, wiadomości i filmów do innych użytkowników – głównie znajomych, które istnieją tylko przez kilka sekund. Kiedy te parę sekund minie obrazek znika i już nigdy nie będziesz mógł go zobaczyć. Większość z tych funkcji pojawiła się na Instagramie i Facebooku, przez co Snap stracił na popularności. Zagrożeniem uważa się sexting, czyli umieszczanie treści – zdjęć lub filmów – z przekazem seksualnie sugestywnym. Często mówi się, że Snapchat służy przesyłaniu sobie nagich fotografii.  SnapMap to funkcja wprowadzona w 2021 roku. Jest to mapa, gdzie użytkownicy Snapchata mogą zobaczyć dokładną lokalizację swoich kontaktów. Trzeba pamiętać, że niestety nowymi technologiami zaczęli się także posługiwać pedofile i stręczyciele. Policja trafia na ślad pedofilów, którzy za pomocą Snapchata „kolekcjonują” tysiące zdjęć nieletnich ofiar. Z aplikacji korzysta około 370 milionów użytkowników.

Discord – bezpłatna aplikacja, służąca do rozmów głosowych i komunikacji za pomocą wiadomości tekstowych i wideo ze znajomymi i społecznościami graczy. Działa od 2015 roku i ma szacunkowo około 196,2 miliona aktywnych użytkowników miesięcznie w 2023 roku. Minimalny wiek użytkownika w Polsce to 16 lat. Weryfikacja wieku na Discordzie to proces służący do potwierdzania wieku użytkownika (odbywa się poprzez podanie infomacji z ważnego dokumentu tożsamości lub karty kredytowej). Niebezpieczeństwa płynące z użytkowania aplikacji przez dzieci i młodzież to przede wszystkim dostęp do materiałów o dużej szkodliwości, związanych z wykorzystywaniem seksualnym dzieci, nękaniem, zastraszaniem, wysyłaniem niechcianych treści, udostępnianiem treści o charakterze pornograficznym oraz dostęp do kont użytkowników, którzy promują samobójstwo i samookaleczenie.

Telegram – to jeden z trzech najważniejszych “prywatnych komunikatorów” zapewniający szyfrowanie wiadomości.  Historia Telegrama zaczyna się w Rosji w 2011 roku. Dzisiaj ma 570 milionów użytkowników. Aplikacja zbiera dane o użytkownikach, a te z kolei nie są wystarczająco dobrze zabezpieczone, platforma poza zasięgiem państw i władz, na której każdy człowiek może pisać, co chce. Der Spiegel określa serwis następująco: “Za pośrednictwem tej aplikacji fałszerze sprzedają karty szczepień, dilerzy oferują wszelkiego rodzaju narkotyki. Przestępstwa są planowane i popełniane na Telegramie (…). Aplikacja stała się darknetem na każdą kieszeń”.

Signal – to komunikator internetowy pozwaljącyna przesyłanie wiadomości tekstowych, obrazów, wideo. Umożliwia prowadzenie rozmów wideo i daje na przykład możliwość personalizowania dźwięków. Singnal został wydany w 2014 roku. Aby korzystać z aplikacji należy zainstalować aplikację na wybranej platformie sprzętowej i dokonać rejestracji za pomocą numeru telefonu – nie posiada ograniczeń wiekowych. W roku 2021 aplikację posiadało ponad 40 milionów aktywnych użytkowników. Zagrożenia płynące z korzystania z aplikacji to np. możliwość bezkarnego handlowania narkotykami, ponieważ aplikacja nie gromadzi metadanych połączeń, uniemożliwia to ustalenie rozmówców.

TeamSpeak – wydany w 2022 roku, wykorzystywany do komunikacji głosowej i tekstowej. TeamSpeak jest bardzo popularną aplikacją, służącą do grupowego prowadzenia rozmów głosowych i tekstowych, a także sprawnego przesyłania plików. Ceniona w geamingu. Często nagrywana i emitowana na YouTube, bez zgody wszystkich użytkowników znajdujących się na danym kanale. Dochodzi do wymieniania lub handlowania nielegalnymi treściami/przedmiotami. Używane jest bardzo często wulgarne słownictwo, przemoc słowna, przemoc psychiczna, przerabiane oraz udostępniane są zdjęcia użytkowników oraz administratora aplikacji. Zdarza się podszywanie się pod administratora. Publikowana jest pornografia. Kanały Publiczne nie są objęte żadnym monitoringiem ze strony administracji. Rozpowszechniane są dane osobowe nieletnich użytkowników.

YouTube – serwis internetowy powstał w 2005 roku. W Polsce jak w żadnym innym kraju popularny jest patostreaming, czyli wulgarne filmy lub transmisje online, pokazujące zachowania uznawane za szkodliwe i destrukcyjne. Przykładem są transmisje z upijania się do nieprzytomności, zażywanie narkotyków i innych substancji psychoaktywnych, przemoc fizyczną, psychiczną i seksualną, poniżanie i lekceważenie innych, okrucieństwo wobec zwierząt. Zachowania na nagraniach przekraczają normy społeczne, prawne, moralne, etyczne i estetyczne. 43% nastolatków wg badania NASK “Rodzice nastolatków 3.0” ma kontakt z patotreściami przynajmniej raz w tygodniu. Dzieci i młodzież często traktują je jako dobrą zabawę i rozrywkę. Tego rodzaju przekazy wpisują się bowiem w typową dla nastoletniego wieku potrzebę eksperymentowania i podejmowania ryzykownych zachowań. Z serwisu korzysta 2,6 miliarda osób.

Patostreaming

Patostreaming to słowo powstałe z połączenia słów patologia i stream i określające: wulgarne, obsceniczne i brutalne widowiska internetowe nadawane na żywo w serwisach stremingowych, np. youtube, twitch. Osoba, która tworzy tego typu “rozrywkę” nazywana jest patostreamerem.

Patostreamerzy są niezwykle popularni i postrzegani, zwłaszcza wśród nastolatków, jako wzór do naśladowania. Ich popularność w Polsce zaczęła się w 2015 roku. Nastolatki postrzegają patostremerów jako osoby autentyczne, bo przecież dają widzom dostęp do swojego życia w różnych sytuacjach, wypowiadając się przy tym na osobiste tematy. To dziecko interesuje i daje się skusić zwłaszcza, że w tej sferze nic nie pozostaje tabu. Ponadto oglądanie audycji internetowych pogłębia zaangażowanie nastolatków, kształtując ich relacje. Patostreamer jest przecież tak bliski i dostępny – pyta o opinie, odpowiada, czyli bazuje na tym, czego młody człowiek najbardziej potrzebuje i o czym chce szczerze porozmawiać. Raport Fundacji Give Kids Strength nie pozostawia złudzeń – aż 37 proc. młodych ludzi w wieku 13-15 lat obserwowało patostreamerów, w tym 15 proc. sięga po nich regularnie.

Dlaczego powstają coraz to nowsze aplikacje dla młodych ludzi? Jak tylko młodzi odkrywają, że zaczynają być kontrolowani, to przechodzą do kolejnej aplikacji, w której mogą być tylko ze swoimi rówieśnikami. Młodzi zawsze będą próbować wyprzedzić dorosłych o jeden krok i umknąć ich kontroli.

Przez kilka lat pracowałam jako ekspertka ds. social mediów. To była praca głównie online. Pamiętam moje ciągłe zmęczenie i przebodźcowanie. Dzieci i nastolatki są online prawie przez całą dobę. W skutek czego ich kontakty socjalne zostają mocno ograniczone, co z kolei wpływa na strukturę sieci neuronalnej. Kontakty z nowoczesną technologią z komputerem i internetowe poszukiwania prowadzą do wytworzenia nowych połączeń, ale jednocześnie pojawia się ryzyko, że inne, czyli te które powstają tylko poprze relacje z innymi ludźmi w świecie realnym, zostaną rozwinięte w niewystarczającym stopniu.

116111 – telefon zaufania dla dzieci i młodzieży

Myśli i próby samobójcze nieletnich w Polsce

Na pytanie w badaniach diversityPL “Czy kiedykolwiek miałeś myśli samobójcze?” aż 48,6% odpowiedziało tak. Wykres 3. poniżej przedstawia Myśli samobójcze wśród osób uczniowskich w Polsce (n=1377). W ankiecie respondenci mogli również dodać opinie i refleksje, poniżej prezentuję kilka wybranych cytatów:

Myśli samobójcze są społecznie stygmatyzowane. Głównymi przyczynami myśli samobójczych według uczniów są problemy z nauką (42,7%), depresja (40,9%) poczucie odrzucenia w grupie rówieśniczej (35,1%) oraz brak akceptacji rodziców (24,4%). Statystyki dotyczące samobójstw w Polsce popełnianych przez dzieci i młodzież są zatrważające. W 2022 roku wg Komendy Głównej Policji w Polsce, 2031 nieletnich miało próbę samobójczą. Z roku na rok liczba ta rośnie, a nikt nie jest w stanie poprawić słabnącej kondycji psychicznej młodych ludzi. Ludzi, którzy choć mają przed sobą całe życie, pewnego dnia postanawiają je zakończyć. Ofiarami mobbingu najczęściej stają się osoby nieśmiałe, o niskiej samoocenie, a także takie, które nie są asertywne, łatwo ulegają presji rówieśników i są uległe. Brak pewności siebie wśród najmłodszych, może być spowodowany wieloma czynnikami.

Według respondentów powodem myśli i prób samobójczych jest również orientacja psychoseksualna (7,8%) oraz tożsamość płciowa (7%). Jedna z opinii zamieszczonych na końcu ankiety brzmi: “jeśli jesteś biseksualny, jak mówisz o tym swojej rodzinie?”. Według badań dr Kosmy Kołodzieja, wśród młodzieży LGBT+ w 2020 roku aż 84,4% ma myśli samobójcze, a 45% jest po co najmniej jednej próbie samobójczej. Brak edukacji seksualnej, ostracyzm, szkalowanie w mediach, homofobia, bifobia, transfobia, niski poziom akceptacji społeczności polskiej wobec osób LGBT+, jest jednym z długofalowych czynników ryzyka kryzysu samobójczego (Gmitrowicz, Makara-Studzińska, Młodożeniec). Młoda osoba LGBT+, bardzo często w młodym wieku, deklaruje powiedzenie (dokonanie coming outu) swoim rodzicom o tym, że jest gejem, lesbijką biseksualistą, osobą transpłciową. Podejście do tego tematu ze strony rodziców jest bardzo różne. Brak akceptacji ze strony rodziców, przemoc z ich strony czy nawet wyrzucenie własnego dziecka z domu rodzinnego ,nie jest niestety sytuacją odosobnioną. Na genezę zachowań samobójczych u dzieci i młodzieży ogromny wpływ ma środowisko rodzinne. Rekomendujemy wprowadzenie do szkół lekcji dla rodziców na temat przyczyn i profilaktyki kryzysu samobójczego oraz przeciwdziałanie dyskryminacji pierwotnej (w tym ze względu na orientację psychoseksualną i tożsamość płciową).

Głównym motywem powstania projektu dla szkół “Prewencja suicydalna młodzieży” jest zauważalny wzrost liczby prób samobójczych i samobójstw wśród osób uczniowskich, spowodowany m.in. nadmiarem obowiązków szkolnych, izolacją rówieśniczą, wojną w Ukrainie oraz zaniedbaniami systemowymi. Projekt ma na celu zbudowanie stabilnej sieci wsparcia dla młodzieży poprzez interdyscyplinarne i spersonalizowane podejście do problemu samobójstw. Tutaj więcej o projekcie. Zapraszam do kontaktu na kontakt@danutasowinska.pl.

Artykuł powstał dzięki inspiracji Iwony Woźniewskiej oraz przy pomocy Aleksandry Skowrońskiej.

Numer alarmowy 112

116111 – telefon zaufania dla dzieci i młodzieży

Telefon wsparcia po stracie bliskich 800 108 108

Dziecięcy Telefon Zaufania 800 12 12 12